کشورهای مختلف دنیا محتویاتی را بر
اساس معیارهای خود از دسترس کاربران اینترنت خارج ساخته و فیلتر می‌کنند.
البته این معیارها و میزان فیلتر شدن سایت‌ها در کشورهای مختلف دنیا متفاوت
است.
به گزارش سافت گذر به نقل اززومیت؛کشورهای مختلف دنیا بر اساس سه موضوع سیاسی و امنیت ملی، اخلاقی و مذهبی محتویات موجود در اینترنت را مسدود یا فیلتر می‌کنند.
البته فیلترینگ یا پالایش دارای مفهوم خاص در دنیاست.
مفهوم فیلترینگ
فیلترینگ یا پالایش در اینترنت به معنی تصفیه و جلوگیری از انتشار
محتوای مجرمانه در فضای مجازی است. این‌واژه در این حوزه از لحاظ مفهومی
دارای ارتباطی نزدیک و تنگاتنگ با مفاهیمی همچون حق آزادی بیان، حق آزادی
اطلاعات و همچنین مسئولیت ناشی از آزادی بیان است.
به عبارت دیگر هر فرد می‌تواند در دریافت اطلاعات و
بیان آن‌ها آزاد باشد؛ اما این آزادی نباید به معنای سلب مسئولیت از وی و
توجه نکردن به تبعات ناشی از آن باشد. بنابراین در ادامه مفهوم و هدف
پالایش بر پایه این اصول تبیین می‌شود.
بیشتر کشورهای جهان به منظور جلوگیری از سوءاستفاده از این آزادی،
پالایش اینترنت را براساس اصول بین‌المللی و با در نظر گرفتن خط‌مشی‌ها و
سیاست‌های ملی خود در دستور کار قرار داده‌اند.
فیلترینگ در کشورهای جهان
آمریکا
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: مقابله با نفوذگران خارجی، مقابله با تروریسم
فیلترینگ اخلاقی: عدم دسترسی کودکان به محتوای صریح جنسی
فیلترینگ مذهبی: ندارد
انگلیس
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: مخالفان دولت، تهدیدات خارجی و تروریسم
فیلترینگ اخلاقی: هرزه‌نگاری کودکان، تصاویر و مطالب مرتبط با تجاوز، شکنجه
فیلترینگ مذهبی: ندارد
آلمان
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: ممنوعیت استفاده از Google Analytics، سایت طرفداران نازی،نفی هولوکاست، نفی سیاست‌های دولت، بخشی از ویکی‌پدیا
فیلترینگ اخلاقی: هرزه‌نگاری کودکان، عکس‌های مستهجن، مطالب خشونت آمیز با افراط گرایانه، نژادپرستی
فیلترینگ مذهبی: ندارد
رژیم صهیونیستی
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: جنگ ۳۳ روزه، دیدار مقامات و
فرماندهان رژیم، خبرهای مربوط به جابجایی نیروها و ترک پناهگاه‌ها، خبرهای
جنگی یا تسلیحات نظامی، ترویج تروریسم و خشونت علیه رژیم صهیونیستی
فیلترینگ اخلاقی: مروج سایت‌های فساد و فحشا
فیلترینگ مذهبی: ندارد
کانادا
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: تروریسم
فیلترینگ اخلاقی: نفرت‌انگیز، فیلم‌های مستهجن، هرزه‌نگاری کودکان، نزدیکی جنسی با حیوانات، نقض حقوق بشر
فیلترینگ مذهبی: ندارد
اسپانیا
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: توجیهاتی برای انجام عملیات
تروریستی، سایت‌های مربوط به احزاب مخالف، ارتباط با سیستم‌های رمزشناسی و
زیر سئوال بردن سیاست‌های دولت اسپانیا
فیلترینگ اخلاقی: نژاد پرستانه و بیگانه‌ستیزی
فیلترینگ مذهبی: ندارد
امارات
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: سایت‌های مرتبط با رژیم صهیونیستی، برخی از شبکه‌های اجتماعی، انتقاد از دولت و اقدام ضد امنیت
فیلترینگ اخلاقی: هرزه‌نگاری
فیلترینگ مذهبی: مطالب مرتبط با آرمان یهود و تضعیف روحیه مذهبی
بحرین
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: اهانت به پادشاه، تهدید وحدت ارضی، برانگیختن فتنه‌های طایفه‌ای
فیلترینگ اخلاقی: برخی سایت‌های غیر اخلاقی، مبارزه با فرقه‌گرایی
فیلترینگ مذهبی: قمار، ضرر به اسلام
مصر
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: مبارزه با تروریسم، مسائل سیاسی، ضد امنیت ملی، سایت‌های مخالفین حکومت
فیلترینگ اخلاقی: ندارد
فیلترینگ مذهبی: ندارد
مالزی
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: اغتشاش سیاسی، انتشار مطالب دروغ و فتنه‌آمیز
فیلترینگ اخلاقی: هرزه‌نگاری اینترنتی
فیلترینگ مذهبی: توهین به ادیان موجود در کشور، توهین به پیامبر اسلام
کوبا
فیلترینگ سیاسی و امنیتی: ضد دولتی، ضد امنیتی، ضد انقلاب، موتور جستجوگر یاهو و گوگل
فیلترینگ اخلاقی: ندارد
فیلترینگ مذهبی: ندارد
مبنای حقوقی پالایش در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران
براساس تبصره‌ی ۱ از ماده ۷۴۹ فصل جرائم رایانه‌ای قانون مجازات اسلامی
در جمهوری اسلامی ایران، پالایش(فیلترینگ) فضای مجازی به عنوان آخرین راه
حل (در صورت عدم پاسخگو بودن نهی از منکر و عدم حذف مطلب توسط صاحب سایت)
در نظر گرفته شده است.
حق دسترسی آزاد به اطلاعات حقی است که آن را از لوازم بقای دموکراسی در
یک جامعه و تضمین حاکمیت مردم شمرده‌اند. این حق در بسیاری از اسناد و
کنوانسیون‌های بین‌المللی به رسمیت شناخته شده و درباره‌ی آن تعاریف جامعی
ارائه شده است. در کشور ما نیز «قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» در
سال ۱۳۸۸ به تصویب رسیده است.
نیاز به پالایش فضای مجازی بر اساس محتوی در جمهوری اسلامی ایران
سازوکار فعلی پالایش فضای مجازی در ایران عموما مبتنی بر مسدود کردن
سایت براساس نام دامنه است که این سازوکار توانایی مجزا کردن بخش‌های مفید و
غیر اخلاقی سایت را ندارد. این امر باعث می‌شود که حتی مطالب مفید و غیر
مجرمانه نیز در مواردی از دسترس کاربران خارج شود. در ماده ۷۴۹ فصل جرائم
رایانه‌ای قانون مجازات اسلامی و تمام تبصره‌های آن کلمه پالایش همراه با
عبارت «محتوا» آمده است.
به عبارت دیگر «پالایش محتوی» و نه پالایش تمام اطلاعات سایت. براساس
بند ۴۳ ماده ۱۹ حقوق بشر نیز پالایش تنها باید شامل آن بخشی از سایت باشد
که حاوی محتوای مجرمانه است و نه تمام سایت. انتخاب نام «کمیته تعیین
مصادیق محتوای مجرمانه» و درج عبارت «محتوا» خود گویای این حقیقت است.
براساس قوانین جمهوری اسلامی ایران و ماده ۲۱ قانون جرائم رایانه‌ای، هر
سازوکار پالایش محتوی باید محتویات زیر را در فضای مجازی پالایش کند:
- مطالب علیه عفت و اخلاق عمومی
- مطالب علیه امنیت و آسایش عمومی
- مطالب علیه مقدسات اسلامی
- مطالب علیه مقامات و نهادهای دولتی عمومی
- محتواهای مرتبط با جرائم رایانه‌ای
- تحریک، ترغیب یا دعوت به ارتکاب جرم (مرتبط با سایر جرائم)
- محتوای مجرمانه مربوط به امور سمعی، بصری و مالکیت معنوی
- محتوای مجرمانه مرتبط با انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری